Χρήση και συντήρηση των δολωμάτων

Τα δολώματα που επιλέγουμε να χρησιμοποιήσουμε για το ψάρεμα μας είναι ένας από τους καθοριστικούς παράγοντες που παίζουν ρόλο για ένα επιτυχημένο αποτέλεσμα.

Οι επιλογές που έχουμε ανάμεσα σε αυτά που κυκλοφορούν στο εμπόριο είναι πάρα πολλές αλλά είναι πάντα οι σωστές?



Πολλά έχουν λεχθεί σχετικά με τα δολώματα και πολλοί δικαίως υποστηρίζουν ότι το καλύτερο δόλωμα είναι αυτό που υπάρχει στον συγκεκριμένο τόπο που θα επιλέξουμε να ψαρέψουμε. Αυτό όμως δεν είμαστε σε θέση να το γνωρίζουμε εκ των προτέρων όταν πάμε σε κάποιο μέρος για πρώτη φορά, εκτός και αν είμαστε διατεθειμένοι να κρατάμε και μια μάσκα με πέδιλα για να κάνουμε επιτόπου αυτοψία.

Απ όλα αυτά τα δολώματα που κυκλοφορούν στο εμπόριο μερικά δουλεύουν καλύτερα σε βυθούς που το μεγαλύτερο μέρος τους αποτελείται από άμμο, ενώ κάποια αλλά έχουν καλύτερα αποτελέσματα σε μικτούς βυθούς.

Σε μια παραλία δηλαδή που ο βυθός της αποτελείται κυρίως από άμμο είναι λάθος επιλογή να δολώσουμε φαραώ. Το συγκεκριμένο σκουλήκι συναντάται και ζει συνήθως σε βραχώδη βυθό ή σε τραγάνες και τα ψάρια το γνωρίζουν αυτό καλύτερα από εμάς. Οπότε σε έναν αμμώδη βυθό, όσο καλοδολωμένος και αν είναι ο φαραώ στο αγκίστρι μας σίγουρα θα παραξενέψει το ψάρι γιατί δεν έχει μάθει να τον βρίσκει εκεί. Στο ψάρεμα βέβαια δεν είναι τίποτα απόλυτο και πάντα στον κανόνα υπάρχουν οι εξαιρέσεις.

Ένας άλλος τρόπος που θα μας βοηθήσει στην σωστή επιλογή του δολώματος είναι το είδος του ψαριού που θέλουμε να πιάσουμε.

Αν δηλαδή στοχεύουμε στις μουρμούρες και γνωρίζουμε ότι κάποια παραλία κρατάει από αυτές, δεν νοείται να μην έχουμε στα δολώματα της επιλογής μας μαύρο θηκαρίσιο, αμερικάνο ή καραβιδάκι.

Ορισμένα πάλι δολώματα δεν είναι τόσο αποτελεσματικά όλες τις εποχές του χρόνου και δεν τα προτιμούν τα ψάρια για διάφορους λόγους π.χ είτε γιατί είναι αυγωμενα είτε γιατί δεν έχουν μάθει να τα βρίσκουν την συγκεκριμένη εποχή.

Από προσωπική εμπειρία έχω παρατηρήσει ότι οι τσιπούρες την εποχή που είναι αβγωμενες δύσκολα τρώνε σε ένα μεγάλο και σκληρό δόλωμα (π.χ καβουράκι, ολόκληρη μάνα ή ένα μεγάλο κομμάτι φαραώ) ενώ αντιθέτως αν χρησιμοποιήσουμε κάποιο σκουλήκι θα έχουμε καλύτερα αποτελέσματα.

Δεν αρκεί όμως μόνο να κάνουμε τη σωστή επιλογή δολώματος. Είναι εξίσου σημαντικό να τα εκμεταλλευτούμε με τον καλύτερο δυνατό τρόπο.  

Δηλαδή είναι ανώφελο να ψαρεύουμε την ημέρα σε ένα βυθό γεμάτο λιάνωμα και να χρησιμοποιούμε μαλακά δολώματα και σκουλήκια. Πριν το δολωμένο μας αγκίστρι φτάσει στον βυθό θα το έχουν καθαρίσει τα μικρόψαρα. Πως μπορούμε να αντιμετωπίσουμε όμως μια τέτοια κατάσταση?

Ο μόνος τρόπος είναι να βάλουμε μεγάλα και σκληρά δολώματα όπως μια ολόκληρη μάνα η φιλέτο από καλαμάρι η σουπιά.

Κάτι άλλο που πρέπει να προσέξουμε είναι η σωστή παρουσίαση του δολώματος στο αγκίστρι μας.

Αν δηλαδή χρησιμοποιήσουμε σκουλήκια θα προτιμήσουμε να τα δολώσουμε ολόκληρα με την βοήθεια της βελόνας και θα αφήσουμε ένα εκατοστό περίπου από το αρπαδι να κινείται ελεύθερο για να προκαλεί το ενδιαφέρον των ψαριών.

Παρακάτω θα εξετάσουμε τα πιο γνωστά δολώματα αναφέροντας ποια ψάρια τα προτιμούν, πώς μπορούμε να τα συντηρήσουμε ή να τα διατηρήσουμε ζωντανά, σε ποιους βυθούς δουλεύουν καλύτερα και ποιες εποχές.


Φαραώ





Θα ξεκινήσω από τον βασιλιά των δολωμάτων ο οποίος έρχεται πρώτος στις προτιμήσεις των περισσότερων ψαράδων αφού τον προτιμούν τα εκλεκτότερα ψάρια.

Είναι από τα λεγόμενα σκληρά δολώματα και θα αντέξει στο αγκίστρι μας περισσότερη ώρα από κάποιο άλλο στην περίπτωση που έχουμε παρουσία μικρών ψαριών. Οι καλύτερες ώρες για να τον δολώσουμε είναι οι νυχτερινές. Αυτό το σκουλήκι θα δουλέψει καλύτερα σε μικτούς βυθούς, σε τραγάνες ή λασποτραγάνες και σε αμμώδεις βυθούς που αποτελούνται στο μεγαλύτερο μέρος τους από φυκιάδες.


Παραμένει αρκετή ώρα ζωντανό μέσα στο νερό προκαλώντας τα ψάρια με την κινητικότητα του και τα ιριδίζοντα χρώματά του, ενώ με το αίμα που χάνει σιγά σιγά μαλαγρώνει την περιοχή που το έχουμε ρίξει.

Ο τρόπος που θα τον δολώσουμε, αν θέλουμε να βάλουμε κάποιο μεγάλο κομμάτι για μεγαλύτερα θηράματα, είναι με την ειδική βελόνα σε μονάγκιστρη αρματωσιά ,ενώ για διπλαρι θα περάσουμε μικρότερα κομμάτια μέχρι να καλύψουμε το αγκίστρι.

Αν δεν έχουμε σκοπό να τον χρησιμοποιήσουμε ολόκληρο σε ένα ψάρεμα και θέλουμε να τον διατηρήσουμε ζωντανό, πρέπει να ξεκινήσουμε να τον δολώνουμε από την ουρά.

Αυτό που πρέπει να προσέξουμε είναι να μην τον κόψουμε με το ψαλίδι αλλά να τον κάνουμε να κοπεί μόνος του.

Αυτό θα το πετύχουμε αν τον πιέσουμε με τα δάχτυλα μας στο σημείο που θέλουμε να χρησιμοποιήσουμε. Τότε αυτός θα κοπεί μόνος του χωρίς να χάσει το αίμα του από το κομμάτι που έχει μείνει.

Για να τον διατηρήσουμε ζωντανό θα τον βάλουμε σε μια λεκάνη με μεγάλη επιφάνεια ώστε να μπορεί να είναι απλωμένος, στην οποία θα ρίξουμε τόσο νερό όσο χρειάζεται για να σκεπάσει τη ράχη του.

Η θερμοκρασία περιβάλλοντος σε ένα σκιερό μέρος είναι η πιο κατάλληλη κατά τους χειμερινούς μήνες ενώ όσο ανεβαίνει η θερμοκρασία πρέπει να τον διατηρήσουμε στο ψυγείο σε μια θερμοκρασία 8-10 βαθμούς Κελσίου.

Με αυτό τον τρόπο και με συχνές αλλαγές του νερού μπορούμε να τον διατηρήσουμε ζωντανό αρκετές ημέρες εως και εβδομάδες.

Αν δεν έχουμε σκοπό να τον διατηρήσουμε ζωντανό θα τον βάλουμε σε ένα τάπερ όσο είναι ακομα ζωντανός θα του ρίξουμε λίγο χοντρό αλάτι και θα τον βάλουμε στην κατάψυξη.

Κατά την αγορά θα επιλέξουμε αυτόν που ο χρωματισμός του είναι κόκκινου χρώματος, ενώ αν είναι σκούρο καφέ θα επιλέξουμε αυτόν που η ράχη του ιριδίζει πιο έντονα. Αν δεν έχουμε σκοπό να τον χρησιμοποιήσουμε άμεσα, θα διαλέξουμε ένα ολόκληρο και θα το διατηρήσουμε όπως αναφέραμε πιο πάνω σε λεκάνη με νερό, προσέχοντας πάντα το νερό να είναι καθαρό χωρίς ίχνη αίματος.

Ο φαραώ είναι ένα δόλωμα για όλες τις εποχές ενώ μερικά από τα εκλεκτότερα ψάρια που το προτιμούν είναι: η τσιπούρα ο σαργός το μυλοκόπι ο σηκιός το λαβράκι και το φαγκρί.



Μάνα-μανάκι





Η μάνα είναι ένα δόλωμα που ζει στην άμμο και απευθύνεται κυρίως στα ψάρια που αναζητούν την τροφή τους εκεί. Ανήκει και αυτό στην κατηγορία των σκληρών δολωμάτων και αντέχει περισσότερο στα τσιμπήματα των μικρών ψαριών.

Την μάνα μπορούμε να την δολώσουμε με πολλούς τρόπους ανάλογα με τα ψάρια που στοχεύουμε, όπως:

Α) Κομμένη σε λεπτές λωρίδες που θα πλέξουμε στο αγκίστρι

β) κομμένη στην μέση τυλίγοντας την με ελαστικό νήμα ή

γ) ολόκληρη αν γνωρίζουμε ότι στο μέρος κυκλοφορούν μεγάλα ψάρια.

Τα μικρότερα αυτού του είδους, τα μανάκια, μπορούμε να δολώσουμε ολόκληρα.

Τα ψάρια που έχουν ιδιαίτερη αδυναμία σε αυτό το δόλωμα και μας ενδιαφέρουν περισσότερο είναι η τσιπούρα η μουρμούρα και ο σαργός ενώ δεν αφήνει αδιάφορα και αρκετά από τα άλλα είδη των ψαριών.

Για να την διατηρήσουμε ζωντανή μπορούμε να την βάλουμε σε ένα κουτάκι με βρεγμένη εφημερίδα η σε ένα τάπερ με ψιλή άμμο και λίγο θαλασσινό νερό αλλά και στις δυο περιπτώσεις θα την τοποθετήσουμε στην συντήρηση του ψυγείου τους καλοκαιρινούς μήνες. Τον χειμώνα μπορούμε να τις έχουμε σε μια λεκάνη με αρκετό νερό αλλά πρέπει να τους παρέχουμε οξυγόνο μέσω κάποιας αντλίας.

Αυτό που θα προσέξουμε σε αυτή την περίπτωση είναι ότι αν κάποια ψοφήσει θα πρέπει να την απομακρύνουμε από την λεκάνη και να αλλάξουμε το νερό αν έχει βρωμίσει.

Με αυτούς τους τρόπους μπορούμε να τις διατηρήσουμε ζωντανές εως και δυο με τρεις εβδομάδες.

Για να τις συντηρήσουμε για μεγαλύτερο χρονικό διάστημα καλό είναι να τις καταψύξουμε όσο αυτές είναι ακομα ζωντανές η να τις ανοίξουμε στη μέση και αφού πρώτα τις καθαρίσουμε να τις βάλουμε στην κατάψυξη με χοντρό αλάτι.

Κατά την αγορά τους θα επιλέξουμε αυτές που έχουν σκούρο καφέ η μπεζ χρώμα και στον φωτισμό ιριδίζουν. Αν έχει χάσει το χρώμα της και έχει ασπρίσει αυτό είναι σημάδι ότι δεν θα μείνει αρκετό καιρό ζωντανή.







Μονοδόλι



Το μονοδόλι ανήκει στην ίδια κατηγορία με την μάνα μόνο που δεν φτάνει σε αυτό το μέγεθος ενώ είναι και πιο ευαίσθητο. Όπως το λέει και η λέξη όσο μεγάλο και αν είναι δολώνεται ολόκληρο και με προσοχή ώστε να μην χάσει τα υγρά του.

Τα ψάρια που το προτιμούν είναι και εδώ η τσιπούρα η μουρμούρα ο σαργός ενώ πολλές φορές δεν αφήνει αδιάφορο και το λαβράκι.

Ο τρόπος για να το διατηρήσουμε ζωντανό είναι ο ίδιος που ισχύει και στην μάνα . Η συντήρησή του στην κατάψυξη δε συνιστάται γιατί με αυτό τον τρόπο η αποτελεσματικότητα του μειώνεται αρκετά.

Όπως η μάνα έτσι και το μονοδολι εκτός από τους βυθούς που αποτελούνται από άμμο μπορούν να δουλέψουν άριστα και σε μικτούς βυθούς, τραγάνες η αμμοφυκιάδες ενώ η αποτελεσματικότητά τους παραμένει ίδια όλη την διάρκεια του χρόνου.

Εκτός από το γνωστό σε όλους μας εγχώριο μονοδόλι στην αγορά έχει κάνει την εμφάνιση του τα τελευταία χρόνια και το εισαγόμενο. Είναι αρκετά πιο ανθεκτικό με μεγαλύτερο χρόνο ζωής με αρκετούς φίλους και άλλους τόσους εχθρούς.


Αμερικάνος



Αυτό το σκουλήκι είναι ίσως το μόνο εισαγόμενο δόλωμα που το προτιμούν τα περισσότερα είδη ψαριών της θάλασσας μας.

Υπάρχουν ψαράδες που η πρώτη τους επιλογή είναι ο αμερικάνος, ενώ όλα τα υπόλοιπα τα παίρνουν για συμπλήρωμα. Αυτό το σκουλήκι δουλεύει άριστα σε όλων των ειδών τους βυθούς και όλες τις εποχές.

Το αίμα που αφήνει σταδιακά όταν το έχουμε δολώσει μαλαγρώνει την γύρω περιοχή προσελκύοντας τα ψάρια.

Ιδιαίτερη αδυναμία σε αυτό το σκουλήκι έχει η μουρμούρα, η τσιπούρα, ο σαργός και το λυθρίνι αλλά εκτός από αυτά νομίζω πως δεν υπάρχει ψάρι που θα αντισταθεί σε αυτό το δόλωμα.

Τα σκουλήκια που έχουν μικρό μέγεθος θα τα δολώσουμε ολόκληρα με την βοήθεια της ειδικής βελόνας ενώ τα μεγαλύτερα μπορούμε να τα κόψουμε στην μέση και να τα χωρίσουμε σε δυο κομμάτια. Καλό είναι όμως πριν τα κόψουμε να τυλίξουμε λίγο ελαστικό νήμα σε δυο σημεία ώστε να δημιουργήσουμε άκρες και μετά να το κόψουμε. Με αυτό τον τρόπο και τα δυο κομμάτια θα κρατήσουν το αίμα που μας ενδιαφέρει περισσότερο σε αυτό το σκουλήκι.

Ο αμερικάνος διατηρείται στο ψυγείο σε θερμοκρασία 6-8 βαθμούς Κελσίου.

Για να τον διατηρήσουμε περισσότερο χρόνο στο ψυγείο (2-3 εβδομάδες) θα πρέπει να τον βγάλουμε από την συσκευασία που το πουλάνε και να τον βάλουμε μέσα σε ένα ταπερ με λίγο θαλασσινό νερό.



Μαύρο (θυκαρίσιο)

Αν εξαιρέσουμε το γνωστό μουρμουροσκούλικο το αμέσως πιο αποτελεσματικό δόλωμα για τις μουρμούρες είναι το μαύρο. Είναι ένα σκουλήκι που ζει αποκλειστικά σε αμμουδερούς βυθούς γι αυτό είναι γνωστό στα ψάρια που τρέφονται και κινούνται σε αυτούς. Ζει μέσα σε ένα μαλακό κέλυφος το οποίο είναι φυτεμένο βαθιά μέσα στην άμμο. Είναι ένα δόλωμα που δουλεύει όλες τις εποχές. Είναι αρκετά μαλακό και ευαίσθητο ενώ τα κατάλληλα καλάμια για να το στείλουμε πιο μακριά είναι τύπου light surf και beach ledgering.

Ιδιαίτερα ικανοποιητικά αποτελέσματα θα έχουμε στο ψάρεμα της μουρμούρας αλλά δεν θα αφήσει αδιάφορες τις τσιπούρες τα μπαρμπούνια τις κατσούλες τα λυθρίνια και τους σαργούς.

Για να τα διατηρήσουμε ζωντανά η καλύτερη λύση είναι η συσκευασία που θα τα αγοράσουμε. Δηλαδή τυλιγμένα σφιχτά σε μια βρεγμένη εφημερίδα στην συντήρηση του ψυγείου. Ο χρόνος που θα διατηρηθούν ζωντανά και μόνο αν είναι φρέσκα δεν μπορεί να υπερβεί τις τρεις με τέσσερις ημέρες.



Ακροβάτης



Ο ακροβάτης είναι και αυτός εισαγόμενος και αποτελεί ένα καλό δόλωμα για το παράκτιο ψάρεμα.

Ο τρόπος που προκαλεί τα ψάρια ε

ίναι η έντονη κινητικότητα που έχει μέσα στο νερό.

Μερικά από τα ψάρια που τον προτιμούν είναι η μουρμούρα, η τσιπούρα, το λαβράκι και ο σαργός.

Ο καλύτερος τρόπος για να το παρουσιάσουμε είναι να πλέξουμε στο αγκίστρι μας κεντητά ένα με δυο σκουλήκια αφήνοντας τις άκρες του ελεύθερες να κινούνται.

Διατηρείται στο ψυγείο στους 8-10 βαθμούς Κελσίου για δυο εβδομάδες περίπου.



Καραβιδάκι (πράσινο-κόκκινο)





Το πράσινο καραβιδάκι είναι από τα πιο δημοφιλή δολώματα τόσο για την αποτελεσματικότητα του όσο και για την προσιτή τιμή του. Ζει σε αμμολασπώδες βυθούς και το προτιμούν περισσότερο οι μουρμούρες και οι τσιπούρες. Είναι αρκετά ευαίσθητο δόλωμα γι αυτό χρειάζεται προσοχή κατά την ώρα που θα το στείλουμε στη θάλασσα με το καλάμι μας. Στις πολύ δυνατές βολές τις περισσότερες φορές το κεφάλι του αποκολλάται από το σώμα του. Για να αποφύγουμε αυτό το φαινόμενο μια λύση είναι να το τυλίξουμε με λίγο ελαστικό νήμα.

Ιδιαίτερα καλά αποτελέσματα έχει τους ανοιξιάτικους και καλοκαιρινούς μήνες.

Από την στιγμή που θα το προμηθευτούμε μπορούμε να το διατηρήσουμε ζωντανό από μια έως δυο ημέρες σε δροσερό περιβάλλον ή στην συντήρηση του ψυγείου. Ένα μυστικό για να το διατηρήσουμε περισσότερες ώρες ζωντανό είναι να το έχουμε σε ένα χάρτινο και υγρό κουτάκι και να αποφεύγουμε να το φέρνουμε σε επαφή με τον αέρα.

Το κόκκινο καραβιδακι θεωρείται πιο αποτελεσματικό από το πράσινο και πραγματικά υπερτερεί σε πολλά σημεία. Αν το δοκιμάσουμε θα δούμε ότι αρκετά είδη ψαριών το προτιμούν όπως η μουρμούρα η τσιπούρα ο σαργός το λυθρίνι το φαγκρί το λαβράκι και πολλά άλλα.

Είναι πιο ανθεκτικό και σκληρό και σπανίως θα φύγει από το αγκίστρι κατά το πέταγμα. Δουλεύει όλες τις εποχές του χρόνου και όλες τις ώρες του εικοσιτετραώρου.

Αντίθετα από το πράσινο το κόκκινο καραβιδακι μπορούμε να το διατηρήσουμε ζωντανό λίγες μέρες παραπάνω αν το έχουμε μέσα σε μια λεκάνη με νερό σε δροσερό μέρος και του παρέχουμε οξυγόνο με κάποια αντλία.

Το κόκκινο καραβιδάκι σε αντίθεση με το πράσινο μπορούμε να το καταψύξουμε πάντα όμως όσο είναι ζωντανό και να το χρησιμοποιήσουμε ξανά σε ένα άλλο ψάρεμα.





Έχοντας, λοιπόν, υπόψη μας όλα τα παραπάνω, δε θα δυσκολευτούμε να κάνουμε τη σωστή επιλογή και αγορά των δολωμάτων μας, αυξάνοντας τις πιθανότητές μας για επιτυχημένα ψαρέματα. Επίσης, συντηρώντας σωστά τα δολώματά μας, θα τα διατηρούμε πάντα σε καλή κατάσταση (είτε ζωντανά είτε κατεψυγμένα) ώστε να τα χρησιμοποιήσουμε στην επόμενη εξόρμησή μας.