SOS για την υπεραλίευση στο Αιγαίο

Πρώτη και με διαφορά στη βιομάζα ψαριών στις Κυκλάδες είναι η Ανδρος. Ακολουθούν Κέα, Σέριφος, Γυάρος, Σαντορίνη, Θηρασιά, Τήνος, Ανάφη, Δεσποτικό, Σίκινος κ.ά. Ο δείκτης αυτός για την κατάσταση των ιχθυοαποθεμάτων και του θαλάσσιου οικοσυστήματος παρουσιάστηκε στην Ανδρο (0,66 κιλά ανά 125 τετρ. μέτρα), ενώ η μικρότερη στο Στρογγυλό (0,06 κιλά ανά 125 τετρ. μέτρα).

Μερικά από τα είδη ψαριών που ζουν και αναπαράγονται στα κατοικημένα Κυκλαδονήσια αλλά και στις Μάκαρες, στο Δεσποτικό, στο Στρογγυλό είναι η μαυροουρολαπίνα, η ταινιολαπίνα, η μαυροχειλού, το γαϊτανούρι, το φαγανέλι, το μυτάκι, ο κακαρέλος, η μαυρολίτσα, η βατοτριγώνα, η κατουρλίδα. Ζουν στα νερά περιοχών που προτείνεται να προστατευτούν και η ζώνη προστασίας θα εκτείνεται σε απόσταση ενός χιλιομέτρου από τις ακτές και θα μπορούσε να καλύπτει συνολικά από 10% έως 27% της ακτογραμμής των Κυκλάδων, όπως αναφέρει σε έκθεσή της προς τη Νομαρχία Κυκλάδων επιστημονική ομάδα του Τμήματος Επιστημών Θάλασσας του Πανεπιστημίου Αιγαίου.

Στο πλαίσιο του Προγράμματος «Σχεδιασμός ενός δικτύου θαλάσσιων προστατευόμενων περιοχών στις Κυκλάδες», το καλοκαίρι του 2007 έγινε δειγματοληψία σε 13 νησιά των Κυκλάδων, ενώ το καλοκαίρι του 2008 καλύφθηκαν άλλα 18 νησιά. Συνολικά έγινε δειγματοληψία σε 294 σταθμούς στα παράκτια ύδατα 32 νησιών. Σε κάθε σταθμό καταγράφτηκε ο τύπος ενδιαιτήματος (φυσικού και βιολογικού), ενώ παράλληλα έγινε οπτική παρατήρηση και καταγραφή όλων των ειδών ψαριών που συναντήθηκαν καθώς και των μεγεθών τους. Η έρευνα για την αύξηση των ιχθυοαποθεμάτων και την προστασία της βιοποικιλότητας των Κυκλάδων έγινε με την εποπτεία του Γιώργου Δ. Κόκκορη, επίκουρου καθηγητή Οικολογίας στο Πανεπιστήμιο Αιγαίου, και της Συλβαίν Γιακουμή, Μ.Sc. και υποψήφιας δρος του Τμήματος Επιστημών της Θάλασσας, και χρηματοδοτήθηκε από τη Ν.Α. Κυκλάδων, με ερευνητικές υποτροφίες προς την κ. Γιακουμή από την κυβέρνηση της Αυστραλίας και το ΙΚΥ. Οσον αφορά τα ψάρια, καταγράφτηκαν πάνω από 60.000 άτομα, τα οποία ανήκουν σε 55 διαφορετικά είδη και οικογένειες (π.χ. κέφαλοι, σαλιάρες και γωβιοί). Κατόπιν υπολογίστηκε η βιομάζα των ψαριών, δηλαδή το συνολικό βάρος τους σε κάθε σταθμό δειγματοληψίας και κάθε νησί.

«Προκειμένου να συγκεντρώσουμε όσο το δυνατόν περισσότερες πληροφορίες σχετικά με τα ιχθυοαποθέματα και τη μεταβολή τους στον χρόνο, πήραμε συνεντεύξεις από παράκτιους αλιείς των κατοικήσιμων νησιών στην περιοχή μελέτης μας», τονίζει ο Γιώργος Κόκκορης. «Σχεδόν όλοι δήλωσαν ότι η ποσότητα των αλιευμάτων έχει μειωθεί σημαντικά, ενώ ελάχιστοι θεωρούν ότι η κατάσταση είναι σταθερή». Από τα 34 είδη που κάποτε ήταν άφθονα αλλά σήμερα σπάνια πιάνονται, αναφέρθηκε πρώτος ο αστακός με ποσοστό 40% και δεύτερο το σκαθάρι με 35%. Ως πιθανές αιτίες μείωσης των αλιευμάτων αναφέρθηκαν από τους αλιείς οι ακόλουθες: η υπεραλίευση, η ανεμότρατα, το γρι-γρι, η χρήση δυναμίτη, το ψάρεμα με ψαροτούφεκο τη νύχτα, η παράνομη αλιεία κ.ά.

«Ενα δίκτυο θαλάσσιων καταφυγίων θα αποτελεί ένα χώρο όπου θα μπορούν να βρίσκουν καταφύγιο τα ψάρια για να αναπαραχθούν, ένα χώρο που θα "τροφοδοτεί" την υπόλοιπη θάλασσα με θαλάσσιους οργανισμούς και θα της δίνει την ευκαιρία να παίρνει βαθιές ανάσες. Ενώ τέτοια δίκτυα έχουν ήδη δημιουργηθεί στη δυτική Μεσόγειο (Ιταλία, Γαλλία, Ισπανία), μέχρι στιγμής δεν υπάρχει κάποιο ανάλογο καταφύγιο στην ανατολική Μεσόγειο. Σε περιοχές όπου έχουν θεσπιστεί τα καταφύγια οι επιστήμονες διαπίστωσαν αύξηση της βιοποικιλότητας και του αλιευτικού αποθέματος».

Η κ. Γιακουμή ανέφερε την περίπτωση της δημιουργίας ενός δικτύου θαλάσσιων αποθεμάτων σε ένα νησιωτικό σύμπλεγμα στην Καλιφόρνια (Channel Islands) το 2003. Για τον σχεδιασμό του δικτύου χρησιμοποιήθηκε η ίδια μεθοδολογία με αυτήν που εφαρμόστηκε στο πλαίσιο του παρόντος προγράμματος. Πέντε χρόνια μετά τη δημιουργία του δικτύου αυτού έγινε έρευνα για την αξιολόγηση της κατάστασης: η αφθονία και η βιομάζα ψαριών και ασπόνδυλων εμπορικής σημασίας αυξήθηκαν εντός των αποθεμάτων. Οι αστακοί, που αποτελούν βασικό προϊόν εμπορίου στην περιοχή, παρουσίασαν αύξηση εντός των αποθεμάτων. Διαπιστώθηκε μετακίνηση των ψαριών από τις προστατευόμενες σε παρακείμενες περιοχές όπου επιτρέπεται η αλιεία. Ο αριθμός των ειδών ψαριών αυξήθηκε εντός των αποθεμάτων.


Πηγή: Ελευθεροτυπία